Op 17 maart 1849 overleed koning Willem II na een roerig koningschap, dat was begonnen in oktober 1840. Nog net had hij meegemaakt dat het Koninkrijk der Nederlanden een in vele opzichten gewijzigde grondwet had gekregen, ontworpen door Johan Rudolf Thorbecke. Nederland was in dat opzicht daarmee in één klap een modern aandoende Europese staat geworden. De omstandigheden – de maartrevolutie van 1848 – hadden een en ander versneld. Een afvaardiging van de Nederlandse regering stelde de kroonprins, die zich in Engeland bevond, van het droeve nieuws op de hoogte en verzocht hem mee te gaan naar Nederland.
Hij weigerde aanvankelijk, maar liet zich uiteindelijk, zij het met tegenzin, overhalen.
HISTORIE
Reacties van het Apeldoornse gemeentebestuur op de ontwikkelingen aan het hof.
In Apeldoorn richtte het gemeentebestuur – in verband met de troonsbestijging en op voorstel van het raadslid Van Blommestein – al in de raadsvergadering van maart 1849 een aanhankelijkheidsbetuiging aan “Hunne Majesteiten”. In de raadsvergadering van 5 mei 1849 bespreekt de burgemeester zijn ‘adres’ waarin hij wees op de “dikwerf gebleken belangstelling van Hunne Majesteiten in het welzijn der gemeente Apeldoorn, op het groot belang om die gunstige gezindheid van Hunne Majesteiten aan te kweken, op het gepaste om van die gezindheid blijk te geven bij gelegenheid van de aanstaande komst der Vorsten op Het Loo”.
Er wordt uit de raad een commissie ingesteld om uitvoering te geven aan dat plan. De commissie bestaat uit de heren Ameshoff, Van Blommestein, Buitenhuis en de voorzitter. Er wordt voor dit doel ƒ 100,- uit de kas van de gemeente ter beschikking gesteld.
Uit vrijwillige bijdragen van de bevolking komt een bedrag binnen van ƒ 214,- waarvan naar later blijkt ƒ 202,20 is gebruikt voor de versiering van het dorp. Er hoeft dus geen geld uit de gemeentekas te worden bijgepast en het restant wordt bewaard voor een volgende gelegenheid.
In de volgende raadsvergadering maakt de burgemeester bekend dat er op 27 juni op het Loo een ‘handboogschutters strijd’ plaats heeft. Er komt een bericht van de koning: dat Zijne Majesteit belangstelling van het bestuur op prijs stelt en “dat het Zijne Majesteit aangenaam zoude zijn door hunnen tegenwoordigheid luister aan den daarbij te houden optogt zouden willen bijzetten”.
(NB. Dit wordt de eerste grote optocht over de Loolaan.)
Zoals we hierboven hebben kunnen lezen werd de “Vereniging Sociëteit Apeldoorn” dus op 11 juli 1849 met toestemming van Koning Willem III opgericht en is één van de oudste Sociëteiten van Nederland onder de naam “Handboogschutterij Doelen van Koning Willem III” en kwam eerst bijeen in de bovenzaal van de herberg “de Arend” in het Noordelijk deel van de toenmalige Dorpsstraat (Hoofdstraat), daarna in een nieuw lokaal op de plek van het Tivolitheater, de voorloper van bioscoop VUE Apeldoorn aan de Nieuwstraat.
In 1874 wordt het landgoed De Pasch door de familie van de laatste eigenaren, de familie Spiering in veiling gebracht, waarbij het terrein volledig verkaveld wordt in 51 percelen. Er is daarbij nog geen sprake van het Oranjepark, wel zijn er een aantal nieuwe wegen geprojecteerd. De huidige Regentesselaan (MIDDELLAAN) was voor het grootste deel al een bestaande weg en is verbreed bij deze nieuwe verkaveling. In wezen vinden we hier de eerste aanzet tot het verkavelen van de gronden binnen wat nu de Parkenbuurt is geworden.
Omdat na de aanleg van het villapark rond het Oranjepark er meer goed gesitueerden in Apeldoorn kwamen wonen was er behoefte aan meer ruimte voor de sociëteit. Op 23 mei 1878 werd een stuk grond van ongeveer 26 are aan de Kerklaan gekocht van H.C. van der Houven van Oordt voor 1300 gulden. Er werd een ontwerpwedstrijd voor een nieuw sociëteitsgebouw uitgeschreven en winnaars werden de architecten Van Gendt en Nieraad uit Arnhem. Op 10 januari 1879 werd het nieuwe Sociëteitsgebouw geopend. Achter het gebouw was een mooie tuin en een muziektent waar regelmatig concerten werden gegeven. De Sociëteit Apeldoorn was dus bijna anderhalve eeuw lang gehuisvest in het monumentale pand aan de Kerklaan 17 te Apeldoorn. Dit witte gebouw behoort tot één van de oudste gebouwen die aan het Oranjepark werden neergezet.
Met de bouw van het prachtige sociëteitsgebouw werd ook de doelstelling aangepast: “Het aankweken en onderhouden van een gezellig verkeer tussen de leden onderling, op een wijze dat daardoor beschaving en nut in de hand worden gewerkt”. Inderdaad bleek de sociëteit vooral “Heren van stand” aan te trekken. Zie verder over de geschiedenis van de Sociëteit in de volgende periodes het PDF 150 jaar Sociëteit Apeldoorn door Ton Steeman en andere PDF’s.
Zo ongeveer vanaf 2015 wordt duidelijk dat de Sociëteit door een dalend ledental het markante witte gebouw aan de Kerklaan niet langer in eigendom kan houden. De kosten van onderhoud en exploitatie kunnen niet meer gedekt worden door horeca-inkomsten en contributies.
Na een uitvoerig onderzoek van het bestuur dat alle mogelijkheden bestudeert, wordt een commissie ingesteld die eventuele verkoop van het pand gaat onderzoeken. Uiteindelijk leidt het er toe dat de leden van de sociëteit in 2017 instemmen met het plan om het gebouw aan de Kerklaan te verkopen. De 210 leden tellende vereniging “Sociëteit Apeldoorn” gaat voortaan ruimte in het verbouwde Sociëteitsgebouw huren en gaat letterlijk ondergronds, zodra de oplevering een feit is. De Sociëteit blijft dus zelf gebruikmaken van een deel van het complex. Tot die tijd is de club actief vanuit restaurant de Boschvijver in Stadspark Berg en Bos.
De nieuwe en moderne ruimte in het gebouw aan de Kerklaan bevindt zich onder het terras van het van monumentale pand. Op die nieuwe locatie vinden activiteiten plaats als culturele lezingen en andere verenigingsactiviteiten. Maar ook is er een gezellige bar en er zijn 2 nieuwe kegelbanen geïnstalleerd en twee biljarts geplaatst. De interesse van Sizzles betekent voor de vereniging Sociëteit de mogelijkheid om het pand te verkopen en zo van de hoge lasten (gebouw en eigen horeca) te worden verlost. De consequentie is dat het gebouw dus geen eigendom meer is van de Sociëteit, maar dat Sizzles de hoofdgebruiker wordt van het pand.
In afstemming met de nieuwe eigenaren van het Restaurant “Sizzles at the Park” en het bestuur van de Sociëteit zal de vereniging Sociëteit Apeldoorn met diverse activiteiten op verschillende dagen haar onderkomen vinden in de vertrouwde omgeving. Net als het dat deed meer dan 160 jaar geleden, maar dan in een deel van het monumentale gebouw. Restaurant Sizzles wordt al jarenlang steevast geprezen in culinaire gidsen als The Fork (voorheen Iens), de Lekker 2020 en Michelin Bib Gourmand Benelux 2020. Naast dineren in het restaurant kan men ook kiezen voor één van de twee private dining kamers waar je – afhankelijk van de omvang van je gezelschap en wensen – exclusief en privé kunt genieten van een drie-, vier- of vijfgangenmenu.
